13 ลูกที่ฉลาดรับฟังคำสั่งสอนของพ่อแม่
แต่คนชอบเยาะเย้ยไม่ฟังคำเตือนสติ

คนเราอิ่มเอมกับผลดีจากวาจาของตน
แต่คนอสัตย์กระหายหาความโหดร้าย

ผู้ที่ระวังปากก็สงวนชีวิตของตน
แต่ผู้ที่พูดพล่อยๆ จะถึงแก่หายนะ

คนขี้เกียจกระหายหาแต่ไม่ได้
ส่วนชีวิตของคนขยันมีแต่สมปรารถนา

คนชอบธรรมเกลียดคำโกหก
แต่คนชั่วทำให้ตัวเองฉาวโฉ่และอับอายขายหน้า

ความชอบธรรมปกป้องทางของคนไร้ที่ติ
แต่ความชั่วร้ายพลิกคว่ำทางของคนบาป

บางคนวางท่าร่ำรวยแต่ไม่มีอะไร
แต่บางคนทำทีว่ายากจนแต่กลับมีทรัพย์สมบัติมากมาย

ทรัพย์สมบัติอาจใช้เป็นค่าไถ่ชีวิตคน
แต่คนจนไม่เคยถูกข่มขู่เรียกค่าไถ่

ความสว่างของคนชอบธรรมส่องแสงสดใส
แต่ประทีปของคนชั่วจะถูกดับไป

10 ความหยิ่งยโสมีแต่นำไปสู่การวิวาท
แต่ปัญญาพบได้ในผู้ที่รับฟังคำแนะนำ

11 เงินทุจริตร่อยหรอลงเรื่อยๆ
แต่ผู้ที่เก็บออมทีละน้อยทำให้เงินเพิ่มพูนขึ้น

12 ความหวังที่ถูกประวิงไว้ทรมานจิตใจคน
แต่ความสมปรารถนาเป็นต้นไม้แห่งชีวิต

13 ผู้ที่ลบหลู่คำสั่งสอนจะได้รับความหายนะ
แต่ผู้ที่ยำเกรงคำบัญชาก็ได้รับบำเหน็จ

14 คำสอนของปราชญ์เป็นน้ำพุแห่งชีวิต
ช่วยให้คนพ้นจากบ่วงความตาย

15 วิจารณญาณที่ดีจะนำไปสู่ความโปรดปราน
แต่ทางของคนอสัตย์นำไปสู่ความพินาศ[a]

16 คนฉลาดหลักแหลมทุกคนมีความรู้เป็นเกราะ[b]
แต่คนโง่เขลาโอ้อวดความโง่ของตน

17 คนส่งข่าวที่ชั่วร้ายจะย่อยยับ
แต่ทูตที่เชื่อถือได้นำการเยียวยามา

18 ผู้ที่ไม่ใส่ใจคำสั่งสอนจะยากจนและอับอาย
แต่ผู้ที่รับฟังคำตักเตือนจะได้รับเกียรติ

19 ความสมปรารถนาเป็นที่ชื่นใจแก่วิญญาณ
ส่วนคนโง่ชิงชังการหันจากความชั่วร้าย

20 คบกับคนฉลาดแล้วจะฉลาด
ข้องแวะกับคนโง่จะพบกับความเลวร้าย

21 เคราะห์ร้ายไล่ตามคนบาป
แต่สิ่งดีเป็นรางวัลของคนชอบธรรม

22 คนดีทิ้งมรดกไว้ให้ลูกหลาน
แต่คนบาปสะสมทรัพย์สมบัติไว้ให้คนชอบธรรม

23 ที่นาที่ไม่ได้ไถหว่านยังให้พืชผลแก่คนยากจน
แต่ความอยุติธรรมกวาดเอาไปหมด

24 ผู้ที่ไม่ยอมใช้ไม้เรียวก็เกลียดชังลูกของตน
แต่ผู้ที่รักลูกก็ใส่ใจอบรมสั่งสอนเขา

25 คนชอบธรรมได้กินจนหนำใจ
แต่คนชั่วหิวจนท้องกิ่ว

Footnotes

  1. 13:15 หรือคนอสัตย์ไม่ยืนยง
  2. 13:16 หรือคนฉลาดหลักแหลมทุกคนทำสิ่งต่างๆ ด้วยความรู้

13 ลูกที่มีสติปัญญายอมรับคำสั่งสอนของบิดา
    แต่คนที่เย้ยหยันไม่ฟังการห้ามปราม
คนจะรับสิ่งดีๆ ได้ ก็จากผลที่มาจากคำพูดของเขา
    แต่ในจิตใจของบรรดาผู้ไม่ซื่อตรงคือความโหดร้าย
คนที่ระวังปากของตนก็ระวังชีวิตของตน
    คนที่เปิดปากของตนกว้างย่อมนำความเสียหายมาสู่ตนเอง
จิตใจของคนเกียจคร้านมีความอยากได้ แต่ก็จะไม่มีวันได้
    ส่วนจิตใจของคนขยันได้รับตอบสนองอย่างเพียบพร้อมบริบูรณ์
ผู้มีความชอบธรรมเกลียดคำหลอกลวง
    แต่คนชั่วร้ายปฏิบัติอย่างน่าขยะแขยงและน่าอับอาย
ความชอบธรรมจะปกปักรักษาทางของผู้ที่ไร้ข้อตำหนิ
    แต่ความชั่วย่อมนำความสูญเสียมาสู่คนบาป
มีคนทำทีว่าเป็นผู้มั่งมีแต่ก็ไม่มีอะไรเลย
    ส่วนอีกคนทำทีว่าตนยากไร้กลับมีทรัพย์มหาศาล
ความมั่งมีของคนคนหนึ่งจะไถ่ชีวิตของเขาได้
    แต่สำหรับคนยากไร้จะไม่มีใครขู่เข็ญ
ขณะที่แสงสว่างของบรรดาผู้มีความชอบธรรมส่องแสงเจิดจรัส
    ตะเกียงของบรรดาผู้ชั่วร้ายจะดับลง
10 ความหยิ่งยโสมีแต่จะเป็นเหตุให้เกิดการทะเลาะวิวาท
    แต่สติปัญญาอยู่กับบรรดาผู้ที่รับคำปรึกษา
11 ความมั่งมีที่ได้มาโดยฉับพลันจะหมดไปอย่างรวดเร็ว
    แต่คนที่ได้มาจากการสะสมทีละเล็กละน้อยก็จะเพิ่มพูนขึ้น
12 ความหวังที่มีอุปสรรคขวางกั้นทำให้ท้อใจ
    แต่ความต้องการที่ได้ดั่งใจปรารถนาคือต้นไม้แห่งชีวิต
13 คนที่ดูหมิ่นคำแนะนำจะประสบกับความลำบาก
    แต่คนที่เกรงกลัวคำสั่งสอนจะได้รับรางวัล
14 การสั่งสอนอันถูกหลักของผู้มีสติปัญญาคือน้ำพุแห่งชีวิต
    เพื่อให้คนหลีกลี้ไปจากกับดักแห่งความตาย
15 ความเข้าใจดีทำให้เกิดความพอใจ
    แต่วิถีทางของคนชั่วร้ายนำไปสู่ความพินาศ
16 คนฉลาดรอบคอบประพฤติในทางของผู้มีความรู้เสมอ
    แต่คนโง่เผยให้เห็นความโง่ของตน
17 ผู้ส่งข่าวที่ชั่วร้ายก่อให้เกิดความลำบาก
    แต่ผู้ส่งข่าวที่ไว้ใจได้นำมาซึ่งการบำบัดรักษา
18 ความยากไร้และความอับอายเป็นของผู้ละเลยการสั่งสอน
    แต่คนที่เอาใจใส่ต่อคำตักเตือนจะได้รับการยกย่อง
19 สิ่งที่สำเร็จตามความปรารถนาช่างหวานฉ่ำต่อจิตวิญญาณ
    แต่หลีกเลี่ยงการทำความชั่วเป็นสิ่งที่คนโง่ทนไม่ได้
20 คนที่เดินไปกับบรรดาผู้มีสติปัญญาก็จะเป็นผู้มีสติปัญญา
    แต่เพื่อนของบรรดาคนโง่จะต้องทนทุกข์ต่อภัยอันตราย
21 ความชั่วตามล่าบรรดาคนบาป
    แต่ผู้มีความชอบธรรมจะได้รับความมั่งมีเป็นรางวัล
22 คนดีมีมรดกเก็บไว้ได้จนถึงหลานๆ ของตนเอง
    แต่สิ่งที่คนบาปมีก็ถูกสะสมไว้สำหรับผู้มีความชอบธรรม
23 ไร่นาของคนยากไร้อาจจะผลิตพืชผลได้มาก
    แต่กลับถูกทำลายสิ้นเมื่อไม่ได้รับความยุติธรรม
24 คนที่ยั้งไม้เรียวไว้เป็นคนที่เกลียดชังลูกของตน
    แต่คนรักลูกฝึกให้เขามีวินัยแต่เนิ่นๆ
25 ผู้มีความชอบธรรมจะมีมากพอที่จะรับประทานได้จนอิ่มหนำ
    แต่ท้องของคนชั่วร้ายมีแต่ความหิวโหย