คำสอนที่

23 เมื่อเจ้ารับประทานอาหารร่วมกับเจ้าบ้านผ่านเมือง
จงระมัดระวังสิ่ง[a]ที่อยู่ตรงหน้าเจ้าให้ดี
หากเจ้าตะกละเห็นแก่กิน
ก็จงเอามีดจ่อคอหอยตนเองไว้
อย่าปรารถนาสิ่งโอชะของเขา
เพราะอาหารนั้นเป็นสิ่งลวงตา

คำสอนที่

อย่าตรากตรำจนอ่อนล้าเพียงเพื่อหวังร่ำรวย
อย่าวางใจในความเฉลียวฉลาดของเจ้า
แค่พริบตาเดียวทรัพย์สมบัติก็จะลับหายไป
เพราะมันจะติดปีกบิน
หนีไปในท้องฟ้าเหมือนนกอินทรี

คำสอนที่

อย่ากินอาหารของคนตระหนี่ถี่เหนียว
อย่าปรารถนาสิ่งโอชะของเขา
เพราะเขาเป็นคนชนิดที่คอยคิดคำนวณอยู่ในใจ[b]
ปากก็พูดว่า “เชิญกินดื่มเถิด”
แต่ใจไม่ได้อยู่กับเจ้าเลย
เจ้าจะต้องสำรอกสิ่งเล็กๆ น้อยๆ ที่กินเข้าไป
และต้องสิ้นเปลืองคำขอบคุณ

คำสอนที่

อย่าเปลืองลมปากกับคนโง่
เพราะเขาจะเหยียดหยามคำแนะนำที่ฉลาดของเจ้า

คำสอนที่

10 อย่าโยกย้ายหลักเขตเก่าแก่
หรือรุกล้ำที่ดินของลูกกำพร้าพ่อ
11 เพราะองค์ผู้ปกป้องของเขาทรงเข้มแข็ง
พระองค์จะทรงว่าความให้เขา

คำสอนที่

12 จงเปิดใจรับคำสั่งสอน
และเงี่ยหูฟังถ้อยคำแห่งความรู้

คำสอนที่

13 อย่าละเลยการตีสั่งสอนลูก
หากเจ้าตีสอนลูกด้วยไม้เรียว เขาจะไม่ตาย
14 เจ้าต้องตีสอนเขาด้วยไม้เรียว
แล้วจะช่วยเขาให้พ้นจากความตาย

คำสอนที่

15 ลูกเอ๋ย หากเจ้ามีใจฉลาด
เราก็ปลื้มใจ
16 เมื่อเจ้าเอ่ยปากกล่าวสิ่งที่ถูกต้อง
จิตวิญญาณของเราก็แช่มชื่น

คำสอนที่

17 อย่าให้ใจของเจ้าอิจฉาคนบาป
แต่จงกระตือรือร้นในการยำเกรงองค์พระผู้เป็นเจ้าตลอดเวลา
18 เพราะมีอนาคตรอเจ้าอยู่แน่นอน
และความหวังของเจ้าจะไม่สูญสิ้น

คำสอนที่

19 ลูกเอ๋ย จงฟังและเฉลียวฉลาด
จงรักษาใจให้อยู่ในทางที่ถูกต้อง
20 อย่าร่วมวงสำมะเลเทเมากับคนขี้เหล้าเมายา
และคนเห็นแก่กิน
21 เพราะคนขี้เมาและคนตะกละจะยากจน
และความสะลึมสะลือทำให้เขาเหลือแต่ผ้าขี้ริ้วพันกาย

คำสอนที่

22 จงฟังคำของพ่อผู้ให้ชีวิตแก่เจ้า
และอย่าดูหมิ่นแม่ของเจ้าเมื่อนางแก่ตัวลง
23 จงซื้อความจริงและอย่าขายสิ่งเหล่านี้
คือ สติปัญญา คำสั่งสอน[c] และความเข้าใจ
24 พ่อของคนชอบธรรมก็สุขใจมาก
คนที่มีลูกฉลาดก็ชื่นชมในตัวลูก
25 จงทำให้พ่อแม่ยินดี
ให้แม่ผู้ที่คลอดเจ้าได้ปลื้มใจ!

คำสอนที่

26 ลูกเอ๋ย ขอใจของเจ้าให้เราเถิด
จงให้ตาของเจ้าปีติยินดีในทางของเรา
27 เพราะหญิงโสเภณีเป็นหลุมลึก
และหญิงเสเพลก็เป็นบ่อแคบ
28 นางซุ่มรอเหยื่อเหมือนโจร
พาให้ชายคนแล้วคนเล่าไม่ซื่อสัตย์ต่อภรรยาของตน

คำสอนที่

29 ใครหนอที่ทุกข์ระทม? ใครหนอที่โศกเศร้า?
ใครหนอที่วิวาท? ใครหนอที่เพ้อพล่าม?
ใครหนอเจ็บตัวโดยไม่จำเป็น? ใครหนอที่มีตาแดงก่ำ?
30 ก็คือคนที่จมอยู่กับเหล้า
คนที่ทดลองชิมเหล้าผสมหลากชนิด
31 อย่าจ้องดูเหล้าองุ่นเมื่อมันสีแดงสวย
เมื่อมันส่องประกายอยู่ในถ้วย
เมื่อมันดื่มลื่นคอ!
32 ในบั้นปลาย มันฉกกัดเหมือนงู
ปล่อยพิษเหมือนงูพิษ
33 ตาของเจ้าจะเห็นภาพหลอนแปลกๆ
ความคิดเลอะเลือนสับสน
34 เจ้าจะเป็นเหมือนคนที่นอนลอยอยู่กลางทะเล
และเหมือนคนที่นอนอยู่บนเสากระโดงเรือ
35 เจ้าจะพูดว่า “เขาฟาดแต่เราไม่เจ็บ! เขาทุบตีแต่เราไม่รู้สึก!
เมื่อไรเราจะตื่นนะ จะได้ไปดื่มอีก”

Footnotes

  1. 23:1 หรือผู้
  2. 23:7 หรือเพราะเมื่อเขาคิดอยู่ในใจ / ดังนั้นเขาจึงกำลังคิดราคา หรือ เพราะเมื่อเขาจัดงานเลี้ยง / ดังนั้นเขากำลังคิดเรื่องราคา
  3. 23:23 หรือวินัย

23 เวลาเจ้านั่งรับประทานร่วมกับผู้คนระดับปกครอง
    ก็จงระวังให้ดีว่ามีอะไรตั้งไว้ที่ตรงหน้าเจ้า
และหากว่าเจ้าหิวกระหายนัก
    ก็จงใช้มีดจ่อคอของเจ้าไว้
อย่ากระหายสิ่งที่เจ้าเห็นว่าเอร็ดอร่อย
    เพราะมันเป็นอาหารที่ล่อลวง
อย่าหักโหมเกินกำลังเพียงเพื่อเสาะหาความมั่งมี
    จงใช้สติปัญญาเหนี่ยวรั้งตนไว้
เพียงเหลือบตาดูความมั่งมีขณะหนึ่ง มันก็หายไป
    ด้วยว่าปีกของมันจะงอกขึ้นได้แน่
    และโผขึ้นสู่ท้องฟ้าอย่างนกอินทรี
อย่าไปรับประทานอาหารของคนตระหนี่
    และอย่ากระหายของเอร็ดอร่อยของเขา
ด้วยว่า เขาเป็นคนประเภทที่คิดถึงราคาเสมอ
    เขาจะพูดว่า “รับประทานและดื่มเถิด”
    แต่ใจของเขาไม่ได้คิดเช่นนั้น
เจ้าจะอาเจียนสิ่งที่เจ้าได้กลืนลงไปแล้ว
    และเจ้าจะเสียดายคำชมของเจ้า
อย่าสนทนากับคนโง่
    เพราะว่าเขาจะดูหมิ่นสติปัญญาที่แสดงออกมาจากคำพูดของเจ้า
10 อย่าขยับเขยื้อนหลักเขตโบราณ
    และอย่าล่วงล้ำเขตที่ดินของเด็กกำพร้า
11 เพราะว่าองค์ผู้คุ้มกันของพวกเขาเข้มแข็ง
    พระองค์จะเป็นธุระจัดการด้วยการต่อต้านเจ้า
12 จงเปิดใจให้กับคำสั่งสอน
    และเปิดหูของเจ้าให้กับคำพูดแห่งความรู้
13 อย่ารั้งการฝึกวินัยให้เด็ก
    ถึงเจ้าจะเฆี่ยนเขาด้วยไม้เรียว เขาก็จะไม่ตาย
14 ถ้าเจ้าเฆี่ยนเขาด้วยไม้เรียว
    เจ้าก็จะช่วยเขาให้รอดจากแดนคนตาย
15 ลูกเอ๋ย ถ้าใจของเจ้าเปี่ยมด้วยสติปัญญา
    ใจของเราก็จะยินดีด้วย
16 เราจะชื่นชมยินดีจากก้นบึ้งของใจเรา
    เมื่อริมฝีปากของเจ้าพูดสิ่งอันควร
17 อย่าปล่อยให้ใจของเจ้าอิจฉาคนบาป
    แต่จงให้ความเกรงกลัวพระผู้เป็นเจ้าอยู่ในใจเสมอไป
18 อนาคตนั้นมีอย่างแน่นอน
    และความหวังของเจ้าจะไม่สูญสลายไป

19 ลูกเอ๋ย จงฟังเถิด เจ้าจะได้มีสติปัญญา
    และจงนำพาใจของเจ้าไปตามทางนั้น
20 อย่าคลุกคลีกับพวกที่ดื่มเหล้าองุ่นมากเกินไป
    หรือพวกตะกละกินเนื้อ
21 คนขี้เมาและคนตะกละจะตกอยู่ในความยากจน
    และคนขี้เกียจหลังยาวจะต้องเอาเศษผ้าขี้ริ้วพันกาย
22 จงฟังบิดาผู้ให้กำเนิดแก่เจ้า
    และอย่าดูหมิ่นมารดาเมื่อท่านชราลง
23 จงซื้อความจริงไว้และอย่าขายไปเสีย
    จงรับเอาสติปัญญา การสั่งสอน และความเข้าใจ
24 บิดาของผู้มีความชอบธรรมจะยินดีเป็นอย่างมาก
    คนที่มีบุตรอันกอปรด้วยสติปัญญาจะชื่นชมยินดีในตัวเขา
25 จงทำให้บิดาและมารดาของเจ้าชื่นชม
    จงทำให้ผู้ให้กำเนิดของเจ้ามีใจยินดี

26 ลูกเอ๋ย จงมอบใจของเจ้าให้เราเถิด
    และให้ตาของเจ้าสังเกตวิถีทางของเรา
27 ด้วยว่าหญิงแพศยาเป็นเสมือนหลุมลึก
    หญิงโสเภณีเป็นเสมือนบ่อแคบ
28 หล่อนนอนซุ่มรออย่างโจร
    และทำให้จำนวนชายที่นอกใจภรรยามีเพิ่มมากขึ้น

29 ใครทุกข์ ใครเศร้า
    ใครทะเลาะวิวาทกัน ใครมีความลำบาก
ใครได้รับบาดเจ็บโดยไม่มีสาเหตุ
    ใครตาแดง
30 ก็คือพวกที่ไม่ยอมเลิกดื่มเหล้าองุ่น
    พวกที่ไปลองเหล้าองุ่นผสม
31 อย่ามองเหล้าองุ่นตอนที่สีของมันแดง
    ตอนที่มันพ่นฟองพร่างพรายอยู่ในแก้ว
    และไหลลื่นลงคออย่างง่ายดาย
32 สุดท้าย มันก็จะฉกเจ้าดั่งงู
    และเป็นพิษดั่งพิษของงู
33 นัยน์ตาของเจ้าจะเห็นสิ่งที่แปลกประหลาด
    และเกิดความคิดอันสับสน
34 เจ้าจะเป็นเหมือนคนที่นอนลอยอยู่กลางทะเล
    เหมือนคนที่นอนอยู่บนยอดเสากระโดงเรือ
35 เจ้าจะพูดว่า “พวกเขาชกต่อยตัวข้า แต่ข้าไม่เจ็บตัว
    เขาตีข้า แต่ข้าไม่รู้สึก
เมื่อไหร่ข้าจึงจะตื่นขึ้น
    แล้วจะได้ไปดื่มอีกอึกหนึ่ง”